دستگاه RTMS

دستگاه RTMS به کمک میدان‌های مغناطیسی با فرکانس‌های خاص، فعالیت الکتریکی نورون‌ها را در مناطق مختلف مغز تغییر می‌دهد.

اساس این تکنیک بر قانون القای فارادی استوار است که در آن، میدان مغناطیسی متغیر در زمان، جریان الکتریکی را در بدن ایجاد می‌کند.

دستگاه rTMS یک کویل مغناطیسی را در نزدیکی پوست سر قرار می‌دهد و این میدان مغناطیسی می‌تواند به عمق مغز نفوذ کرده و فعالیت نورونی را در نواحی هدف تنظیم کند.

این روش به طور معمول برای تحریک نواحی مغزی خاصی که در فرآیندهای عصبی مرتبط با اختلالات روان‌شناختی دخیل هستند، طراحی شده است.

به عنوان مثال، تحریک نواحی قشر پیشانی برای درمان افسردگی یا نواحی مرتبط با حرکت برای درمان مشکلات حرکتی مانند پارکینسون، می‌تواند مفید باشد.

انواع روش‌های RTMS

در دستگاه RTMS دو نوع تحریک اصلی وجود دارد:

تحریک با فرکانس بالا (High-frequency rTMS):

در این نوع تحریک، میدان مغناطیسی با فرکانس بالا (معمولاً 10 هرتز یا بیشتر) استفاده می‌شود.

تحریک با فرکانس بالا معمولاً موجب افزایش فعالیت نورون‌ها در ناحیه هدف می‌شود.

این نوع تحریک معمولاً برای درمان اختلالاتی مانند افسردگی و برخی از مشکلات حرکتی به کار می‌رود.

تحریک با فرکانس پایین (Low-frequency rTMS):

در این روش، فرکانس تحریک کمتر از 1 هرتز است.

تحریک با فرکانس پایین معمولاً منجر به کاهش فعالیت نورونی می‌شود و در درمان اختلالات اضطرابی یا اختلالات ناشی از افزایش فعالیت مغزی مانند برخی از انواع صرع به کار می‌رود.

کاربردهای درمانی RTMS

RTMS برای درمان انواع مختلفی از اختلالات روانی و عصبی استفاده می‌شود. برخی از این کاربردها عبارتند از:

افسردگی مقاوم به درمان:

تحقیقات نشان می‌دهد که تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال مکرر می‌تواند در درمان افسردگی مقاوم به درمان مؤثر باشد.

در این اختلال، بیمار به داروهای ضد افسردگی پاسخ نمی‌دهد و rTMS به عنوان یک گزینه درمانی جایگزین می‌تواند به تنظیم مجدد فعالیت مغزی و بهبود علائم کمک کند.

اختلال اضطراب:

تحریک مغناطیسی می‌تواند فعالیت نواحی خاص مغز که با اضطراب و ترس در ارتباط هستند را تنظیم کند.

در برخی از مطالعات، rTMS برای درمان اختلالات اضطراب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) مؤثر گزارش شده است.

پارکینسون:

تحریک مغناطیسی مغز به خصوص در نواحی مغزی که در کنترل حرکت دخیل هستند، می‌تواند به کاهش علائم بیماری پارکینسون کمک کند.

در این بیماران، rTMS ممکن است موجب بهبود حرکت و کاهش لرزش شود.

سکته مغزی:

تحریک مغناطیسی در برخی از بیماران مبتلا به سکته مغزی به عنوان یک درمان تکمیلی برای بازتوانی حرکتی و بهبود توانایی‌های شناختی استفاده می‌شود.

تحقیقات نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به بهبود توانایی‌های حرکتی و حتی توانایی‌های شناختی بیماران کمک کند.

اختلالات خواب:

برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که RTMS می‌تواند به تنظیم چرخه خواب کمک کند و به درمان مشکلات خواب از جمله بی‌خوابی و اختلالات خواب مرتبط با افسردگی کمک نماید.

مزایای RTMS

در ادامه این مقاله از سایت دکتر سیدفخرالدین آرمن به برسی انواع مزایای مختلف این دستگاه می پردازیم:

روش غیرتهاجمی:

یکی از مزایای اصلی rTMS این است که این روش غیرتهاجمی است، به این معنی که هیچ نیازی به جراحی یا تزریق دارو وجود ندارد.

کمترین عوارض جانبی:

نسبت به بسیاری از روش‌های درمانی دیگر، rTMS عوارض جانبی کمتری دارد.

بسیاری از بیماران تنها عوارض جانبی خفیفی مانند سردرد، درد در ناحیه سر یا تحریک خفیف پوست را تجربه می‌کنند که معمولاً موقت هستند.

اثربخشی در اختلالات مقاوم به درمان:

rTMS به ویژه در درمان اختلالاتی مانند افسردگی مقاوم به درمان که به داروها پاسخ نمی‌دهند، می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد.

بدون نیاز به بستری شدن:

درمان با rTMS معمولاً در محیط‌های سرپایی انجام می‌شود و بیمار نیازی به بستری شدن ندارد.

این ویژگی باعث می‌شود که درمان برای بسیاری از بیماران راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر باشد.

محدودیت‌ها دستگاه RTMS

• هزینه بالا: یکی از محدودیت‌های اصلی rTMS هزینه‌های بالا برای انجام درمان است.
  این روش ممکن است در بسیاری از کشورهای در حال توسعه یا در بیماران فاقد بیمه درمانی، قابل دسترس نباشد.
• نیاز به جلسات متعدد: درمان با rTMS معمولاً به چندین جلسه درمانی نیاز دارد.
  به طور معمول، برای دست‌یابی به نتایج بهینه، بیماران باید در طی چند هفته جلسات متعدد درمان را انجام دهند.
• عدم دسترسی به مناطق عمیق‌تر مغز: در حال حاضر، تنها مناطق سطحی مغز توسط rTMS قابل دسترس هستند.
  بنابراین، برای درمان اختلالات مغزی که نیاز به تحریک نواحی عمیق‌تر دارند، این روش ممکن است مناسب نباشد.
• عدم اثربخشی در همه افراد: اگرچه rTMS در بسیاری از بیماران اثربخش است، اما نتایج آن در تمام افراد یکسان نیست و برخی بیماران ممکن است هیچ گونه بهبودی را تجربه نکنند.

عوارض دستگاه RTMS

دستگاه rTMS (تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال مکرر) یکی از روش‌های نوین و غیرتهاجمی برای درمان اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی مقاوم به درمان، اضطراب، وسواس و برخی بیماری‌های نورولوژیکی است.

این روش با استفاده از میدان مغناطیسی، سلول‌های عصبی خاصی را در مغز تحریک می‌کند تا الگوهای فعالیت مغزی را تنظیم نماید.

با اینکه rTMS نسبت به بسیاری از درمان‌های دیگر ایمن‌تر است، اما ممکن است با عوارضی همراه باشد.

یکی از شایع‌ترین عوارض rTMS، احساس ناراحتی یا درد خفیف در ناحیه سر یا پوست سر است که معمولاً در محل قرار گرفتن کویل مغناطیسی احساس می‌شود.

این درد معمولاً موقتی است و با گذشت زمان و تکرار جلسات، کاهش می‌یابد.

برخی افراد نیز ممکن است دچار سردردهای خفیف تا متوسط شوند که غالباً با مسکن‌های ساده برطرف می‌گردد.

از دیگر عوارض احتمالی می‌توان به انقباض یا پرش عضلات صورت یا گردن در حین جلسه اشاره کرد که ناشی از تحریک عصب‌های نزدیک به سطح جمجمه است.

در برخی موارد نادر، rTMS می‌تواند باعث ایجاد سرگیجه، سبکی سر یا خواب‌آلودگی شود.

اگرچه این علائم معمولاً گذرا هستند، اما در صورت بروز مکرر باید با پزشک معالج مطرح شوند.

جدی‌ترین اما نادرترین عارضه rTMS، احتمال بروز تشنج است. با اینکه این احتمال بسیار کم است (کمتر از ۱٪) و عمدتاً در افرادی با سابقه اختلالات عصبی یا مصرف داروهای خاص رخ می‌دهد، اما رعایت پروتکل‌های درمانی دقیق و بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌تواند این خطر را به حداقل برساند.

به‌طور کلی، rTMS درمانی ایمن با عوارض جانبی نسبتاً خفیف و قابل کنترل محسوب می‌شود.

چه کسانی باید از دستگاه RTMS استفاده کنند؟

دستگاه rTMS برای افرادی مناسب است که به اختلالات روان‌پزشکی مانند افسردگی اساسی مقاوم به درمان مبتلا هستند یعنی بیمارانی که به درمان‌های دارویی و روان‌درمانی پاسخ کافی نداده‌اند.

این روش برای بیمارانی که نمی‌توانند عوارض داروهای ضدافسردگی را تحمل کنند یا تمایلی به مصرف دارو ندارند نیز می‌تواند گزینه‌ای مؤثر و کم‌خطر باشد.

در برخی موارد از rTMS برای درمان اختلالات اضطرابی، وسواس فکری-عملی (OCD) و حتی سندروم درد مزمن یا میگرن نیز استفاده می‌شود.

علاوه بر این، rTMS ممکن است برای افرادی که به دلایل پزشکی یا شرایط خاص (مانند بارداری یا کهولت سن) امکان مصرف داروهای روان‌پزشکی برایشان محدود است، مفید واقع شود.

البته پیش از شروع درمان، لازم است وضعیت بیمار به‌طور کامل توسط پزشک بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که این روش برای او ایمن و مؤثر خواهد بود.

در مجموع، rTMS برای کسانی پیشنهاد می‌شود که به دنبال روش‌های غیرتهاجمی، بدون نیاز به دارو و با عوارض کم برای بهبود عملکرد مغزی و روانی خود هستند.

هزینه درمان با آر تی ام اس (RTMS)

هزینه درمان با rTMS معمولاً به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به تعداد جلسات مورد نیاز، نوع اختلال تحت درمان، تخصص و تجربه تیم درمانی، و محل ارائه خدمات اشاره کرد.

این درمان در قالب جلسات متعدد انجام می‌شود و معمولاً نیاز به برنامه‌ریزی منظم طی چند هفته دارد.

به همین دلیل، هزینه کلی درمان می‌تواند بر اساس شرایط فردی و میزان پاسخ به درمان متغیر باشد.

همچنین عواملی مانند خصوصی یا دولتی بودن مرکز درمانی، استفاده از تجهیزات پیشرفته‌تر، و نوع خدمات جانبی ارائه‌شده (مانند ارزیابی‌های روان‌پزشکی یا پیگیری‌های درمانی) در تعیین هزینه نهایی مؤثر هستند.

در برخی موارد، بیمه‌های درمانی ممکن است بخشی از هزینه‌ها را پوشش دهند، به‌ویژه اگر درمان به‌عنوان یک ضرورت پزشکی تشخیص داده شود.

به همین جهت، پیش از آغاز درمان، مشاوره با مرکز درمانی مربوطه برای اطلاع از جزئیات و روند مالی توصیه می‌شود.